Категорија: Uncategorized

Што е рецесија 

Рецесија е период во економијата која е предизвикана од различни настани, како што се финансиска криза, трговски потреси, мала побарувачка, пукање на економски балон или некоја природна катастрофа од големи размери. Во Соединетите Американски Држави, рецесијата се дефинира како „значителен пад на економската активност, кој трае повеќе од неколку месеци, вообичаено видлив во реалниот БДП, реалниот приход, вработеноста, индустриското производство и продажбата на големо-мало“. Европската унија усвои слична дефиниција. Рецесијата се дефинира како негативен економски раст два последователни квартали во Обединетото Кралство. 

Владите обично реагираат на рецесиите со усвојување експанзивни макроекономски политики, како што се зголемување на понудата на пари или зголемување на државната потрошувачка и намалување на оданочувањето.

Како рецесијата влијае на вас?

Многу луѓе се прашуваат како потенцијалната рецесија би можела да влијае на нив лично. Рецесијата е екстремно економско забавување. Рецесијата може да доведе до губење на работни места или проблеми со вработувањето (без бонус, намалена плата итн.) бидејќи компаниите треба да се приспособат на намаленото трошење на потрошувачите. 

Најлошото сценарио за рецесија е дека невработеноста може драстично да се зголеми. Народната банка го забавува трошењето со зголемување на трошоците за позајмување пари (каматните стапки на заемите растат). Ова значи дека може да го изгубите или да ви се намали приходот. Ова не е охрабрувачка вест, но не можеме да ја игнорираме реалноста. Добрата вест е што овој економски циклус потикнат од инфлација сè уште не е официјално наречен рецесија. Некои би рекле дека станува збор за стагнирачка економија и дека се ближи рецесија. Тоа само значи дека треба да бидете подготвени за најлошото сценарио.

Како да се преживее рецесија?

Нема смисла да се лаже, бидејќи сите веќе ги чувствуваме ефектите од зголемените трошоци, од секојдневните купувања како храна до зголемување на кредитните стапки.

Подолу ви давам неколку совети како можете финансиски да преживеете рецесија.

Почнете да се подготвувате за потенцијална загуба на работа.

Зголемувањето на стапката на инфлација може да доведе до економски пад во форма на губење на работни места. Иако пазарот на труд изгледа отпорен, размислете за можноста да ја изгубите работата. Компаниите нема да имаат друг избор освен да направат отпуштања доколку не генерираат доволно приходи.

Што значи ова е дека треба да започнете да го правите следново:

• Работете на вашата биографија, време е да ја ажурирате.
• Обратете се до вашата мрежа на луѓе. Ова би било идеално време да започнете со ажурирање на вашиот профил на LinkedIn и поврзување со пријателите во вашата мрежа.
• Изградете го вашиот фонд за итни случаи. Мора да имате заштедени пари за тешки денови. Ако сè уште не работите, ќе сакате да заштедите колку што можете за секој случај.
• Барајте нови можности. Ако мислите дека вашата компанија може да доживее отпуштања за време на овој економски пад, ќе сакате да ги држите очите отворени за други работни места за кои би можеле да аплицирате.

Научете нова вештина

Ова може да биде совршена можност да работите на учење нова вештина или да пробате промена во кариерата. Можете да го искористите овој економски пад за да се фокусирате на нова вештина што може да помогне да го зголемите вашиот потенцијал за заработка.

Ако немате ресурси или време да се вратите на обука, секогаш можете да размислите да работите на вештина што се бара како тестирање, пишување текстови или графички дизајн. Многу вештини носат пари дури и кога економијата ќе забави. Фриленс можностите на дигитални платформи како Upwork сè уште може да бидат отворени за вас. Лично веќе разгледувам алтернативна опција за пасивен приход преку објавување на Amazon KDP.

Побарајте начини да ги намалите трошоците

Неопходноста се вели дека е мајка на сите пронајдоци. Иако нема ништо гламурозно во тоа да поминете низ финансиски борби, сè уште има многу креативни начини на кои можете да заштедите пари за да се подготвите финансиски. За време на рецесија, императив е да најдете начини да ги намалите трошоците за да можете да бидете подготвени за губење на приход. Можете да почнете да ги намалувате трошоците со одложување на големите набавки. Можеби ќе сакате да размислите за намалување на еден фиксен трошок од вашиот буџет (услуга за стриминг или која било друга услуга што ретко ја користите). Јас ги откажав Netflix и Amazon Prime во еден ден :).

Обидете се да го диверзифицирате вашиот приход

Една од најризичните работи што можете да ги направите за време на рецесија е да се потпрете на еден извор на приход ако вашата работа не е во индустрија отпорна на рецесија. Ова е ваша можност да се обидете да аплицирате за дополнително вработување или да погледнете да го диверзифицирате вашиот приход за да имате неколку извори на кои ќе се потпрете. Јас направив превзедов дополнителен консултантски ангажман за да се обезбедам дополнителен прилив на средства во буџетот. Можете да аплицирате за работа со скратено работно време или да пробате нешто како хонорарна работа или фриленс за да имате неколку приливи приход како диверзификација за да се издржувате себе си и вашето семејство.

Не паничете со вашите инвестиции

Иако многу инвеститори ќе ликвидираат за да имаат готовина, треба да размислите двапати пред да ги продадете вашите инвестиции. Кога ќе видите дека вашето инвестициско портфолио се намалува во вредност од ден на ден, ќе биде примамливо да размислите да продадете сè за ликвидација. Проблемот со ова е што најверојатно продавате со загуба. Исто така, не се препорачува да ги отфрлите вашите акции поради страв или привремена неизвесност. Историски гледано, добрите акции и фондови се враќаат на нивоата од пред рецесијата после неколку години. Ако верувате во компаниите или фондовите во кои сте инвестирале, не сакате да донесувате избрзани одлуки кои ќе ве повредат во иднина.

Дали сè уште треба да инвестирате за време на рецесија?

Рецесијата е нормален дел од економскиот циклус и не е валиден изговор да не ги инвестирате вашите пари. Многу индустрии се отпорни на рецесија (на пример, основните производи за потрошувачите, телекомуникациите и комуналните услуги и здравствената заштита), и не секоја индустрија е подеднакво погодена.

Рецесијата обично се карактеризира со висока инфлација и распродажба на берзата. Ова значи дека ќе сакате да имате избалансирано портфолио за да се заштитите. 

Некои економисти веруваат дека треба да прогласиме официјална рецесија до 2023 година, додека други веруваат дека економијата би можела тесно да избегне рецесија. Во секој случај, мора да направите се што можете за да ги подготвите вашите финансии (и вашата кариера) за пострашни ситуации. Ако тесно ја избегнеме рецесијата, ќе ви биде удобно да знаете дека ги имате средено своите финансии и дека сте подготвени да го пребродите овој предизвикувачки период.

За некои инфлацијата е знак дека економија се бори, а за други пак е знак за просперитетна економија. Ефектите од секоја инфлација може да бидат и добри и лоши, а како најзначајни и најчести ефекти се издвојуваат:

• Ја намалува куповната моќ на парите. Прв и најчест ефект од зголемена инфлација во секоја економија е намалување на куповната моќ на парите поради зголемување на општото ниво на цените. Тоа значи дека ако пред 10 години едно кафе вредело 30 денари, а денес 80 денари, куповната моќ на денарот се намалила. Во овој случај, мора да се напомене дека инфлацијата значи зголемување на цените на повеќе производи како кошничка на производи, а не само на еден производ како што во примерот го наведивме само кафето.
• Го поттикнува трошењето и инвестирањето. Како разумен одговор при појава на инфлација во економијата е зголемување на потрошувачката. Парите само ќе продолжат да ја губат својата вредност, па подобро е да се купат физички добра или да се инвестира во работи кои најверојатно нема да ја изгубат вредноста, или барем не колку парите. На долг рок, финансиските инструменти се најдобра заштита од инфлација. Да речеме дека во 1980-та година сте купиле акција од Apple за 29 долари. Според Yahoo Finance, таа акција денес би вредела повеќе од 7000 долари, додавајќи ја дивидендата и поделбата на акции. Доколку тие 29 долари сте ги закопале под земја и денес сте ги откопале, нивната номинална вредност не би се променила, меѓутоа сега со нив би купиле многу помалку спордено со 1980-та, затоа што куповната моќ на доларот од 1980-та е намалена како резултат на инфлацијата.
• Предизвикува поголема инфлација. Можеби звучи збунувачки, но еден од ефектите на инфлацијата е уште поголема инфлација. Додека домаќинствата и компаниите трошат сè повеќе пари за добра со цел да се ослободат од парите кои континуирано губат вредност, во економијата има сè повеќе пари и поголема понуда отколку побарувачка на пари. Со тоа, куповната моќ на парите се намалува со уште побрзо темпо. Сето тоа може да резултира со хиперинфлација како најдисторзивен вид на инфлација.
• Ја зголемува цената за задолжување. Во последните 100 години, монетарната политика на речиси секоја економија во светот е насочена кон одржување на инфлацијата на стабилно ниво од 2% годишно. Тоа значи дека постои силна врска помеѓу инфлацијата и каматните стапки. Ако каматните стапки се на ниско ниво, тоа значи дека задолжувањето е поевтино, односно каматната стапка по која ќе го отплатуваме кредитот е пониска. Со тоа се стимулира кредитирањето и инвестициите во економијата, а со тоа и економскиот раст. Исто така се стимулира и земањето на кредити, односно на потрошувачката во целина. Од друга страна пак, со зголемување на каматните стапки, Централната банка стимулира намалување на кредитирањето и задолжувањето, а спротивно од тоа, зголемување на штедењето. Тоа значи дека кредитот за новиот стан станува поскап поради повисоката каматна стапка, инвестицискиот кредит на компанијата стапнува поскап, па затоа е подобро да се стават парите како депозит во банка со цел да се добие повисока каматна стапка. 
• Позајмувањето станува поевтино. Ако претходно заклучивме дека повисоките каматни стапки значат поскапување на задолжувањето, инфлацијата која ја намалува вредноста на парите го прави кредитот поевтин. Да претпоставиме дека сте зеле кредит од 100.000 денари со годишна каматна стапка од 5%. Ако инфлацијата е повисока, да речеме 10%, реалната вредност на кредитот се намалува побрзо. Тоа значи дека тие 100.000 денари што сте ги добиле како кредит сега вредат помалце и каматата која ќе ја враќате ќе вреди помалку отколку во услови без инфлација. Во овој случај, оној кој го дава кредитот, односно позајмува, е во полоша позиција отколку оној кој го бара кредитот, односно се задолжува. Задолжениот плаќа иста сума на пари но со помала вредност.
• Ја намалува невработеноста. Инфлацијата и невработеноста се обратнопропорционални. Ова го покажува токму Филипсовата крива, на која јасно се гледа дека со растот на инфлацијата, невработеноста се намалува и обратно. Со раст на инфлацијата пак, потрошувачката и побарувачката за производи се зголемуваат, и компаниите се приморани да го зголемат производството и да вработат повеќе работници. Со тоа се зголемуваат платите на вработените, се намалува вработеноста поради зголемената побарувачка за вработени, а повисоките плати значат и поголема потрошувачка со што повторно се зголемува инфлацијата, а невработеноста опаѓа.
• Го зголемува растот на економијата. Инфлацијата го зголемува растот на економијата но само привремено. Имено, самата инфлација ги тера компаниите и домаќинствата да го зголемат своето трошење бидејќи вредноста на нивната валута постепено опаѓа. Поголемо трошење и потрошувачка го зголемува растот на економијата но само на краток рок. На долг рок, тоа зголемено трошење доведува до сé поголема инфлација и непрекинат круг, кој ако навремено не се прекине може да доведе до појава на хиперинфлација во економијата. На долг рок, инфлацијата расте со позабрзано темпо отколку економскиот раст, но со опаѓачко темпо, а потоа веќе започнува да опаѓа. Затоа инфлација која изнесува околу, но не повеќе од, 2% е идеално ниво на инфлација за стабилен економски раст.

Понатамошниот развој на информатичката технологија, развој на вештачка интелигенција и роботика, како и инвестиции насочени кон подобрување на продуктивноста на трудот се очекува да создадат надолни притисоци врз инфлацијата на долг рок.